“Lexo me emrin e Zotit tënd i cili krijoi, e krijoi njeriun prej gjakut të ngjizur, lexo se Zoti yt është më Bujari, i cili i mësoi penën, i mësoi njeriut atë që nuk dinte.” (El Alak,1-5)
Pas këtyre fjalëve madhështore do të qasemi që ti prekim disa veti të cilat kanë të bëjnë me realitetin aktual tek ne si shoqëri, herë, herë edhe si individ. Gjithnjë duke tërhequr vërejtjen se nuk i dedikohet askujt tendencialisht, nga qe, sot, gjërat lehtë po personalizohen nga individ të ndryshëm. Qëllimi i këtij bashkëbisedimi është që ti mbledhim bashkëpunimet dhe idetë dhe ta hedhim hapin së bashku në binarët e drejt dhe ta sfidojmë çdo pengese e cila po ngritët e po pengon arritjen e realizimit të qëllimeve tona si komunitet, që po na bëhen qoftë nga qeveritarët qoftë nga të tjerët që janë në ndonjë vend me pozitë.
Skepticizmi, është rezultat i dijes, aq sa dija është rrjedhojë e kureshtjes, dyshimit, dëshirës për më shumë njohuri dhe njëherësh ndjenjës sesa pak di. Sepse njeriu i kënaqur me atë që di aktualisht i ngjan atij që me paragjykim nuk pranon asnjë njohuri tjetër, vendos të mbetet i pandryshuar dhe padashur, përfundimisht i paditur.
Në kohë kyçe, kur sistemet ndërrohen, krijohen edhe situata në të cilat njerëz, më shumë se kurrë më parë, përpiqen të ndryshojnë sipas rrethanave. Të shtyrë nga instinkti natyral për të mbijetuar, secili priret të përshtatet ta gjejë vendin e vet duke filluar me marrjen e njohurive të reja.
Dija ndihmon karakterin, dhe anasjelltas. Ato gjithashtu ngjajnë sepse të dyja zhvillohen gradualisht, dhe harresën kanë si çmim. Harresa, në këtë rast, është çlirimi nga njohuritë e fituara më parë. Ashtu si njeriu mëson çdo ditë, edhe çmësimi a heqja dorë nga idetë e vjetra bëhet diçka e përditshme. Andaj me veshje jo të zakonshme të çmësimit vjen ndryshimi, prandaj duket i vështirë dhe shpesh jo i mirëseardhur. Sepse nuk është lehtë për njeriun të pranojë se ka punuar kot, dhe t’i kthejë shpinën kohës, mundit, ëndrrave, netëve pa gjumë, ditëve të stërngarkuara nëpër të cilat kaloi për të mësuar bazat e njohurive a ideve (të cilës do lëmi), tashmë pronë e mendësisë së vjetruara. Vështirësitë zbuten kur ndryshimi ngrihet mbi paragjykimin, kur njerëzit dhe gjërat, dita – ditës, gjejnë vendin, sipas vlerës që kanë, e shpesh herë sipas mundësive.
Lidhur me këtë shihet se prijës dhe bartësi i barrës më të rëndë për shpërndarjen e dijës dhe për nxitjen e nxënies së saj qenka mësimdhënësi. Lind pyetja: Për ç’far qëllimi kërkon falje peshku për dijetarin e mësuesin?
Përgjigja na thotë se dobia e tyre përfshinë çdo gjë, deri edhe peshkun. Dijetarët dhe mësimdhënësit nëpërmjet dijës, bëjnë të njohur se çfarë është e lejuar e çfarë nuk është e lejuar, si dhe këshillojnë se si duhet sjellë me të gjitha krijesat, deri edhe me kafshën e therur (kurbanin) dhe me peshkun. E tërë kjo kërkon njohuri, maturi, pjekuri, strategji dhe durim, sidomos me krijesën njeri, ngaqë njeriu është i obliguar për mësim të dijës, por, ja që si qenie në përgjithësi sikur janë të ndarë në grupime në kuadër të poleve të ndryshme, dhe secili e ka mënyrën e veçante të joshjes dhe të bashkëpunimit.
Teoritë e ndryshme të nxënies së dijes
Përderisa ka shumë teori të nxënies që vlejnë për nxënien e të rriturve, përfshirë nxënien e vetëdrejtuar, nxënien transformuese, nxënien joformale, nxënien joformale apo të rastit, nxënien e bazuar në kontekst, teorinë e botëkuptimit kritik, teorinë e botëkuptimit post-modern dhe teorinë për femrat si përvetësuese të diturive, ai/ajo që ka rolin e mësimdhënësit (jo mësuesit-vlerësuesit ) duhet të jetë i vetëdijshëm në raport me gjendjen dhe padrejtësinë e tyre të cilën po e përjetojnë si gjini. Kërkohet që brenda këtyre teorive të ndryshme, të kenë kujdes ata /ato mësimdhënës se çfarë gjuhe përdorin ndaj tyre dhe se si reagojnë ndaj gjërave të cilat shpeshherë nuk arrijnë ti kuptojnë drejtë dhe i keqkuptojnë në këtë rast, edhe pse janë mësimdhënës / mësimdhënëse. Ose me ketë, pse janë mësimdhënës në rol, të reagojnë me ndonjë formë a mënyrë aspak të drejtë karshi tyre. S’do të thotë se vetëm mësimdhënësit mund të kenë të drejtë ose të jenë të saktë, edhe ata/ato mund të gabojnë ose edhe të mos dinë, kështu që nuk është turp nëse nuk dinë e të mësojnë nga të tjerët që mendohet se dinë më pak se ata/ato.
Kalimthi do ti preki disa gjëra rreth pozitës së femrës brenda në shoqëri. Mbi të nxënit e dijës te femrat rezultojnë të rëndësishme tri supozime të studiuara:
Femrat kanë nivel dukshëm më të lartë të dyshimit në vete në krahasim me meshkujt. Kjo shpjegohet me faktin se kur femrat janë të suksesshme, ato zakonisht ua lënë njerëzve të tjerë meritën e suksesit të tyre, ndërkaq kur ato dështojnë atëherë ato e fajësojnë vetën e tyre. Fakt tjetër i kësaj është se, si gjini e ka shtypur koha dhe sistemet nëpër të cilat ka kaluar, sa që e ka bërë që të jetë gjithnjë nën presion, edhe pse këtë realitet ia veshin vetëm femrave besimtare-islame. Realiteti i këtillë është te të gjitha femrat në botë. Për ta demantuar këtë nga ne, mësimdhënësit duhet ta sjellin modelin dhe mënyrën më të mirë të mundshme.
Fjala (zëri) i femrave shpesh nuk dëgjohet si pjesë e dialogut dominues. Ato shpesh nuk lejohen as të flasin. Diskursi i tyre nuk paraqet pjesë të rëndësishme të diskurseve dominuese të shoqërisë. Edhe kjo i vishet vetëm femrave të cilat i përkasin besimit fetar Islam. Në këtë rast mësimdhënësit obligohen që t’u sigurojnë një ambient të sigurt për të mundësuar përfshirjen e pjesëtareve të gjinisë femërore.
Femrat nuk ndihen rehat të nxjerrin ide favorizuese nga teoritë ose modelet e suksesshme, gjë që shkakton izolimin e tyre nga idetë e përparuara. Vlerësimi i koncepteve të reja dhe i përvojave të tyre personale në kuptimin tërësor, ndihmon që fjala e tyre të dëgjohet, sepse femrat janë nxënës të ndërlidhur. Kështu u thuhet femrave ose kështu thuhet për femrat të cilat i takojnë besimit Islam. Andaj mësimdhënësit duhet të jenë të ndjeshëm ndaj kësaj dhe ta demantojnë edhe këtë shpifje. Duhet të ndërlidhen metodat e përvetësimit për të ardhur në shprehje edhe idetë e reja dhe me vlerë si dhe të vihen në pasqyrë reflektuese që të binden të gjithë se femra ka vendin më meritor që i takon njeriut në islam.
Duke mos dashur që të lihet hapsirë se kjo temë shtjellon çështjen e pozitës së femrës ose paska kahje feministe, dua të rikthehem në fillim; sa po e vlerësojmë mësim-nxënien dhe sa po i kushtohet mësimdhënies.
Disa bashkë/mendime për ata/ato që janë në rol mësimdhënësi
Mësimdhënësve iu rekomandohet që t’i shmangen leksioneve të gjata e të thata, periudhave të qëndrimit në leksione pa shembuj konkret për një kohë të gjatë dhe kufizimit për bashkëdyzenim të njohurive të ndryshme. Shmangia e përvojave të këqija në edukim tradicional. Të bëhet braktisja e të jetuarit për autoritet. Të jetë preokupim që gjërat të cilat mësohen brenda mësonjëtoreve të zbatohen edhe jashtë tyre duke qenë me ndikim pozitiv.
Këto bashkë/mendime për vetë faktin se po shihet qartë se të rriturit po rrezikojnë të humbasin rastet e organizimit të mbajtjes së orëve mësimore. Në raste të tilla kërkohet që të forcohet vetëbesimi i tyre, të joshen me ligjërata të cilat i bëjnë të jenë stabil në jetë dhe të rehatshëm në praktikë. Assesi të mos kërkohet llogari prej tyre, ngaqë ndjeshmëritë janë bërë më të mëdha se sa që paramendoheshin, sigurisht që kjo po i bënë njerëz jo stabil në jetë.
Të krijohen situata dhe komoditete në të cilat ata mund të nxënë mirë dhe mjaftueshëm nga bashkëbisedimi me mësimdhënësit e tyre.
Të rriturit sjellin mjaftë përvoja jetësore, e që kjo mund të paraqes një përparësi të jashtëzakonshme të cilën jo vetëm që duhet pranuar por të njëjtën duhet lavdëruar dhe shfrytëzuar me efektivitet. Shembull mund ta shkoqisim rastin kur Omeri (radiaAllahu anhu) rrëfen për idhullin e tij të cilin e kishte ndërtuar nga hurmat e që e ngrënë gjatë një udhëtimi të tij-periudhë kjo e para islamit të tij. Pastaj edhe shembulli i Ebu Sufjanit, etj.
Nëse mësimdhënësi me nxënësin në qendër inkurajon nxënësin që të merr përgjegjësi për zhvillimin e tyre mendor dhe shkathtësinë e cila u ndihmon atyre në nxënie dhe në përdorimin e ideve apo koncepteve të reja,se si të nxënë dije të ndryshme, se si ti shfrytëzojnë resurset në dispozicion dhe si të reflektojnë mbi nxënien e dijës i bën ata që ta largojnë mosbesimin nga vetja dhe të jenë më përgjegjës në jetë.
Të fundit dhe me përgjegjësi e themi se timonieri për nxënie të dijës qenka mësimdhënësi, si dhe mësimdhënësi duhet të jetë i vetëdijshëm se është në shërbim të njerëzimit e jo njerëzimi në shërbim të tij.
