Nevas ibën Sem’an Elensarij, radijall-llahu anhu, thotë: E pyeta Pejgamberin, salallahu alejhi ve selem, për bamirësinë dhe mëkatin dhe më tha: “Bamirësi është morali i lartë kurse mëkat është ajo që të brenë në zemër dhe urren që ta shohin njerëzit.” (Muslimi)
Allahu, subhanehu ve teala, thotë: “Pasha njeriun dhe Atë që e përsosi atë. Pastaj ia tregoi Atij çfarë është e gabuar dhe çfarë është e drejtë për të.” (Shems – 7,8)
Po ashtu thotë: “A nuk i bëmë Ne për të dy sy? Dhe një gjuhë dhe dy buzë? Dhe ia treguam atij dy rrugët (të drejtën dhe të gabuarën)?” (Beled – 8,9,10)
Dijetarët thonë: “bamirësia” ka kuptim të gjerë, ajo ka kuptimin e: lidhjes farefisnore, butësisë, shoqërisë të sinqertë, sjelljes të mirë, respektit, të gjitha këto cilësi janë përmbledhje e normave të moralit të lartë.
Nga hadithi i lartpërmendur bëhet e qartë se burimi i moralit të lartë është natyrshmëria e pastër e njeriut. Kur’ani famëlartë sqaron faktin se shpirti i njeriut është depo e një sistemi ligjor moral dhe që prej krijimit të tij është frymëzuar me ndjenjën për të dalluar të mirën dhe të keqen, siç thotë Allahu, subhanehu ve teala: “Pasha njeriun dhe Atë që e përsosi atë. Pastaj ia tregoi Atij çfarë është e gabuar dhe çfarë është e drejtë për të.”
Njeriu është udhëzuar që të dallojë moralin (ndershmërinë) nga amorali (pandershmërinë) nëpërmjet dijes së frymëzuar që e posedon, Allahu, subhanehu ve teala, thotë: “A nuk i bëmë Ne për të dy sy? Dhe një gjuhë dhe dy buzë? Dhe ia treguam atij dy rrugët (të drejtën dhe të gabuarën)?” , po ashtu në një ajet tjetër kur’anor thotë: “Ne e udhëzuam atë në rrugë të drejtë e ai do të jetë mirënjohës ose përbuzës.” (Insan – 3)
Pra njeriu posedon ndjenjë të brendshme me të cilën dallon të mirën prej të keqes. Allahu, subhanehu ve teala, thotë: “Njeriu është dëshmitarë i vetvetes. Edhe pse ai i paraqet arsyetimet e veta.” (Kijame – 14,15)
Megjithëkëtë, shohim se këtë dritë të mbjellur në shpirtin e njeriut e shuajnë zakonet shoqërore të trashëguara prej gjenerate në gjeneratë ashtu siç e shuan rrethi shoqëror. Pejgamberi, salallahu alejhi ve selem, duke transmetuar nga Allahu, subhanehu ve teala, thotë në një hadith kudsij: “Unë i krijova robërit e mij të gjtihë në fe të drejtë, mirëpo djajtë u erdhën atyre dhe i larguan nga feja e tyre dhe ua ndaluan atyre atë që Unë ua pata lejuar.” (Transmeton Muslimi)
Njashtu Pejgamberi, salallahu alejhi ve selem, thotë: “Çdo fëmijë lindet në natyrshmëri të pastër, pastaj prindërit e tij e bëjnë hebrenj, të krishterë apo adhurues të zjarrit, ashtu sikur kafsha e cila lindë viçin pa të meta, a mund të shihni në të ndonjë mangësi?” (Transmeton Buhariu)
Dritën e paraqitur në ndjenjë të brendshme te njeriu, për të dalluar të mirën prej të keqes e shuajnë edhe interesat personale dhe ëndjet e ulëta. Mirëpo, edhe nëse nuk janë prezente të gjitha këto pengesa të natyrshmërisë së pastër përsëri ajo mbetet e mangët në aspektin moral nëse mbështetemi vetëm në të. Për këtë shkak urtësia e Allahut, subhanehu ve teala, ishte që ta plotësojë këtë dritë me shpallje hyjnore: “Dritë përmbi dritë” (Nur:35)
Burimi: albislam.com
Përktheu: Agim Bekiri
