1: Emri i tij: Ebu Bekër Ahmed Ibën Ali Ibën Thabit El Hatib el Bagdad, Allahu e mëshiroftë (El Ensab: 5/166)
2: Lindja e tij: Hatib el Bagdadi lindi ditën e enjte, muaji Xhumadel A’hireh, në vitin 392Hixhrij. (El Ensab: 5/166, Vefejat el A’jan: 1/93). Babai i tij ishte prej dijetarëve dhe ishte hatib(ligjerues në ditën e xhumasë) në xhaminë e fshatit. Hapat e parë të diturisë i mori nga babai i tij Ahmedi në lëmin e Fikhut në moshën 11vjeçare. Kur i mbushi 20vite, Hatib el Bagdadi shkoi në Basra për të kërkuar dituri, e më pastaj pas tre viteve, kur i mbushi 23vite, ai udhëtoi drejtë Nisaburit dhe disa vende tjera për të kërkuar dituri. (Es Sijer: 18/271).
3: Mësuesit më të njohur të Hatib el Bagdadit: Babai i tij ishte mësuesi i parë. Pastaj tre më kryesorët pas babait të tij, ishin: Ebu Nuajm el Asbahani, Kadi Ebu Bekër el Hajrij, Ibën Ebil Feuaris, Burkani, Allahu qoftë i kënaqur me të gjithë. (Et Thekiretu: 3/1136).
- Nxënësit e tij më kryesorê ishin: Burkani(në fillim ishte Hoxha dhe mësuesi i Hatib el Bagdadit, por më vonë u bë nxênësi i tij), Ebu Abdilah el Humejdij, Ibën Makula dhe Ibën Ekfani, Allahu qoftë i kënaqur me të gjithë. (Et Tedhikiretu: 3/1136).
5: Akideja e Hatib el Bagdadit: El Mualimi, Allahu e mëshiroftë, ka thënë: ” Akideja e Hatib el Bagdadit ishte(selefije) Akideja e cila i kundërshtonte të gjitha Akidet e bidatgjive.” (Et Tenkil: 1/127).
6: Medh’hebi i Hatib el Bagdadit:
Hatib el Bagdadi i takonte apo ishte ndjekës i Medh’hebit Shafi’i. (Tabakat esh Shafi’ije të Isneviut: 1/201, Tabakat esh Shafi’ije të Ibën Kadit: 1/254).
7: Fjalët e dijetarëve pêr Hatib el Bagdadin:
Ibn Halkan, ka thënë: ” Ka qenë prej hafizave më të fortë në kohën e tij, dijetarë i thelluar nê dituri, kohën e tij e kaloi në shërbim të dinit të Allahut, dhe shkroi afro 100 tituj librash(njê titull i librit nga to ishte, 5 deri 20vëllime).” (Vefejatul A’jan: 1/92).
Hafidh edh Dhehebiu, ka thënë: ” Hafiz dhe zotërues i madh i diturisë, imami dhe muadithi i Shamit dhe Irakit në kohën e tij.” (Et Tedhkiretu: 3/1135).
Ibën Makula, ka thënë: ” Ishte i dalluar dhe i veçuar nê mesin e dijetarëve me hifzin e tij të fortë dhe njohjen e haditheve të pejgamberit alejhi selam, duke i klasifikuar ato në të vërteta, të dobëta, të shpikuar. Nuk ka pas Bagdadi dijetarë mê të madh pas Darekutnit sesa Hatib el Bagdadin.” (Tabakat esh Shafi’ije: 1/255).
8: Librat më të njohura të Hatib el Bagdadit: 1. El Kifaje fi ilm err rrivaje. 2. El Mutefik uel Mufterik. 3. Telhis el Muteshabih. 4. El Fekih Uel Mutefekih. 5. El Xhamiu Liahlak err Rravij Ue a’dab es Sa’mi. (Hedjetul A’rifin: 1/79, Es Sijer: 18/290, Nuz’hetun Nedhar: 16).
9: Vdekja e tij: Vdiq në vitin 463 Hixhrij. (Vefejatil A’lam: 1/92).
Nga arabishtja: Suad B. Shabani
Burimi: albislam.com
